Tavukları Ne Kadar Tanıyoruz?

Tavuklar, hayatımıza fazlasıyla dahil oldukları halde haklarında pek az şey bildiğimiz canlı türlerinden biridir. Bu yazıda onlara bakış açınızı değiştirebileceğine inandığımız bazı bilgileri derledik.

3 min readNov 28, 2021

Tavukların dünyayı algılayışında en önemli duyularından biri görme duyusudur. Kafalarının yaklaşık %10’unu oluşturan göz kütlesine sahiptirler[1] ve elbette bu koca gözlerin enteresan getirileri vardır. Örneğin gözlerinin anatomik konumu sayesinde yaklaşık 300 derecelik bir görüş alanına sahiptirler -ki bu oran insanda 180 derecedir. Tavuklar, insanlardan farklı olarak, gözlerinde kırmızı, sarı ve mavi olan temel renk konilerinin yanında UV konisine sahiptirler. Bu sayede biz insanlardan çok daha fazla rengi algılayabilirler. Civcivlerin tüylerinin UV ışığını yansıtmasından mütevellit anne tavuk, yalnızca bakarak sağlıklı ve sağlıksız civcivlerini ayırt edebilir. Hatta bazı tavukların zaman zaman civcivlerini reddetmesinin altında bu gerçek yatmaktadır[2].

Dinozorlardan evrimleştiklerini bildiğimiz tavuklar, bunca muhteşem göz kabiliyetinin nazarı olarak gece görüşü konusunda kötülerdir fakatkör bir tavuk dahi ışığın varlığını -tıpkı insanlarda olduğu gibi[3]- beyindeki epifiz bezi sayesinde algılayabilir.

Tavukların birbirlerini ve civcivleri kokuyla ayırt ettiği bilgisi bir kavram yanılgısından ibarettir. Yaklaşık olarak 100 sürü üyesini tanıyan ve ayırt edebilen tavuklar bu özelliklerini hafızalarına ve üstün görme yeteneklerine borçludurlar. Bazı çalışmalar tavukların simetrik yüze sahip olan insanlara bakmayı yeğlediği gerçeğini su yüzüne çıkarmıştır. Ayrıca tavukların kırmızı rengi sevdiğini biliyor muydunuz?

Tavuklar ekseriyetle ani kafa hareketleri ve bön bön bakan gözleriyle şapşal olarak algılanmaya meyilli hayvanlardır. Zira öyle değillerdir. Tahmin edebileceğimizden çok daha fazla zihinsel işlevi yerine getirebilirler. Hafızaları sayesinde geçmiş deneyimlerini hatırlar ve buna göre kararlar alırlar. Hatta bul karayı al parayı oyununda gayet başarılıdırlar.

Yüksek bir zeka göstergelerinden olan öğretebilme-öğrenebilme becerisine ve empati kurabilme yeteneğine sahiptirler. Evet, doğru duydunuz tavuklar empati kurabiliyorlar. Kümes içerisinde tek bir tavuğun mutluluğu tüm kümes için önemlidir[4].

Son olarak tavuklar iletişim kurarken ses duyusunu kullanmaktadırlar. Duyduğumuz gıdaklamalar kimi zaman bir imdat çağrısı, kimi zaman bir uyarı olabilir. Araştırmalar civcivlerin görmeden de annelerini ses yoluyla bulabildiklerini gösterirken bu olgunun kuluçka tavuklar için pek geçerli olmadığını rahatlıkla söyleyebiliriz[5].

Görüldüğü üzere tavuklar zihinsel işlevler bakımından mühim noktalarda biz insanlarla eş düzeyde iken algılayış ve duyu organları bakımından bazen fazlaca üstünlerdir. Bu durumda en azından empatiyi hak ettikleri söyleyebiliriz. Fabrikalara tıkmak suretiyle yetiştirdiğimiz, etinden ve yumurtasından faydalandığımız dostlarımıza karşı daha anlayışlı olabiliriz…